BANDERAK

Gaur egun banderak edozein tokitan aurki ditzakegu, ez bakarrik herrialdeak ordezkatzen,badira ere eskualde, probintzia, udalak, federazioak, erakundeak... erakuzten dituzte. Oihal pieza bat da, mastik batean finkatuta dagoena, eta mastik horren topean kokaturik dagoena. pertsona multzoak identifikatzeko, mezuak helarazteko edo, besterik gabe, lurraldea markatzeko erabiltzen dira.



Baina zein da sinbolo horien jatorria?

Entziklopedia britaniarra dioen bezala, banderak asiaren hego eikaldean dute jatorria, konkretuago gaur egungo Birmanian. Derafsh Kaviani bandera etengabe erabiltzen zen inperioaren identifikatzeko ikur gisa - Baina historikoki dokumentatuta lehen bandera da EmpirePersian, non Achaemenid dinastia (K. a. 330 550). Ondoren, bandera hau bera izan zen 224 eta 651 artean Sassanid Inperioa errepresentatzen zuena, eta horregatikda askok Irango lehen bandera nazional bezala jotzen da.

Europan mugitu gara Romaren Inperioan zehar, legioak egindako pankartak ziren, normalean animaliak, hala arrano edo herensugeak izaten ziren. Pankarta batzuk aizearekin mugitzen hasi ziren. Praktika hori zabaldu zen pixkanaka-pixkanaka arau bihurtu artre, banderak gaur egun ezagutzen dugun bihurtuz.

Hona emen bandera deezberdinak:



ESPAINIAKO BANDERA:

Espainia bandera, rojigualda bezala ezagutzen da, 1981ko urriaren 5 ean bandera hau legearen armarriaren azken bertsioa esarri zen gaur egungoa. Aurretik, 1978ko abenduaren 27 an, Konstituzioaren arabera 4.1 artikuluan zehaztutakoa: "Espainiako bandera hiru lerro horizontalez osatuta dago:. Gorria, horia eta gorria, horia bikoitza izanez, gorri baten doblea".Hau diseinu bera izan zen Espainiako bandera 1785urtean nazio gisa onartu da, eta, 1931 eta 1939 artean onartu zuen Bigarren Errepublika diseinua izan ezik, aldatu den bakarra eskudoa izan da.

PORTUGALEKO BANDERA:

Portugaleko bandera bi laukitan banatzen da, berdea eta gorrria, zati gorria handiagoa da, eta bi koloreak banatzen duten marraren erdian eskudo edo armarri bat dago.

1911ko ekainaren 19 an portugalgo erakundeak onartu zuen. Bere ofizialtasuna 150. dekretuak, 1911 ko ekainaren 30ean konfirmatu zuen. Monarkia konstituzionalan zehar erabilitako bandera izan da betidanik.hainbat diseinuren artean epaimahai batek aukeratu zuen, eta horrek barne Columbano Bordalo Pinheiro, João Chagas eta AbelBotelho arabera.

INGLATERRAKO BANDERA:

Ingalaterran bandera ere, George Cross bezala ezagutzen da gurutze bat bertikala osatzen dute, gorri iluna sinbolizatzen San George oihal zuri baten gainean. 1191 urtean Flown, St George bandera historikoa Ingalaterran bandera zen. Denean banderak Eskoziako eta Irlandako patroi batera osatzean ospetsuena British bandera da.

BIZIKLETA

Bizikleta gizakiaren indarrez mugiarazten den garraiobide bat da, hau da, gizakia bera mugiarazten duen aparatua da. Bizikletaren oinarrizko osagaiak bi errobeda, pedalen trasmisio sistema konplexu bat, koadro deituriko burdin zati bat izaten da normalean, eta bertan bizikletaren konponente guztiak kokatzen dira. Eta bukatzeko manilarra bizikleta eskuma eta eskerrera mugitzeko, eta ezerleku bat dauka.

Dezplazamendua lortzeko  pedalen sisteman birak ematen dira, eta bertako energia kodena baten bidez atzeko piñoi batzuei trasmitutzen dio, eta horiek atzeko errobedan kokatuta daudenez, atzeko errobeda hori mugiarazi egiten dute. Bizikletaren oinarrizko diseinua ez da askorik aldatu lehenengo kadena transmisiotik, 1885 ean sortu zena. Carl von Daris, alemaniarra, izan zen bizikleta asmatu zuena, 1817an, eta ez zen gaur egungo bezain konplexua, ez zuen kadena ezta pedal eta bien arteko kadenarik, hankak lurrean jarrik eta biak alternatuz aurrera eta atzera mugituz aurrera egiten zen. Eta gaur egiun munduan 800miloi bizikletqa inguru daude, gehienbat txinako aldean, transporte pertsonal, edota kaletik mugitzeko instrumentu modura.

Bizikleta trasporte modura oso sanoa, ekologikoa, sensiblea eta ekonomikoa da, kaletik ibiltzeko edota menditik... mugitzeko. Bere erabileta oso komuna da Europa osoan, baina holandan, suizan, alemanian eta poloniako leku batzuetan oinarrizko trasporte modura erabiltzen da. Eta txinan eta asian gehienbat oinarrizko trasportea da, kotxeak bezain bezte daude berton.

BIZIKLETAREN ATALIK NAGUSIENAK

HISTORIA LABUR BAT

Bizikletaren izena 1860ko Frantzian sortu egin zen, baina aurretin beste bizikleta ez diren ibilgailuak sortu ziren. Hasiera batean gizakiaren indarrez mugitzen ziren lau gurpilezko ibilgailuak sortu ziren, baina baur egungo bizikletaren antz gehien daukana Karl Drais 1813 an sortu zuen, draisienne izena zuena, asmakuntza honek ez zuen arrakasta handirik izan munduan zehar, nahiz eta asmatzaileak ahalegin asko egin zituen jendea bizikleta mota hori erabiltzen hasteko, baina bere esfortzu guztiak ez ziren ezertarako izan, iñork ez zion kasurik egin, bakarrik parke eta lorategi batzuetam erabiltzen hasi zen.

BIZIKLETAREN EBOLUZIÑOA

BIZIKLETA MOTAK

BIZIKLETA DOMESTIKOA

Munduko bizikleta gehienak mota honetakoak dira, city-bike deiturikoak. Bizikleta hauek bide mota guztietarako diseñaturik daude, eta ibiltzen baino lau aldiz arinago joan daiteke. bizikleta hauek dauden erosoenak dira, jesarlekua, kanbio bakarrekoak dira, errobedatik datorren lupetzak eta urak ez zikintzeko sistema sinple bat izaten dute, eta manilarrean eskegita normalean otzara bat izaten du, hainbat gauza eramateko... Eta oso komuna da bizikleta mota hauek tinbrea, argia, kandatua... izatea

MENDIKO BIZIKLETA

Mendiko bizikleta edo lur guztietakio bizikleta, BTT deitukoa, lur zaileta kirola egiteko bizikleta aproposa da. Haren zatiak indarra puntu konkretu batean dauka, beraz, bere zatiak  eta lupetzatik eta lurretik babezteko, hainbat engranaje-ratioak, pedal egokitzaileak... dituzte.

LASTERKETETARAKO BIZIKLETA

Profezionalen karrerak egiteko bizikletak dira. Bizikleta hauek abiadura lantzeko diseinatuta dago, jesarleju eta manilar oso kanplexuak dituzte, eta material espezialez osaturik daude normalean, bizikletan dagoen pertzona aerodinamika handiagoa izateko.



AZKENIK TURISMOKO BIZIKLETA ETA DOLEZTU AHAL DEN BIZIKLETAK DAUDE

UMEEN DROGEN KONTSUMOA GURASOEKIKO

Nabari den arazoa gurasoen erruarengatik ume askok drogak kontsumitzen hasten dira, eta hori gelditu egin behar da.


Askotan gurasoek beraien semeei drogak ez kontsumitzea esaten diete, eta segituan beraiek alkohola edatera eta zigarroak erretzera joaten dira.


Gure inguruan dauden guraso gehienak askotan beraien lagunekin drogak kontsumitzera joaten dira beraien semeei drogak ez kontsumitzeko esan aurretik, eta hori gertatzen denean umeek drogaren kontsumoa gauza normala izango balitz hartzen dute.

Hori ez gertatzeko, gurasoek ez zuten umeekin tabernetara edo drogak kontsumitzera joan behar, umeak drogak kontsumitzea gauza normal bat bezala ez ikusteko

Gehienetan inguruko festak direnean nagusiak mozkortu eta hainbat gauza erretzen dituzte umeen aurrean, eta honek eredu txarra hartzen dute hori ikusterakoan, eta nagusiagoak direnean hori egiten dute gauza normala balitz. Eta hori ez gertatzeko umeek ez lukete festetan nagusien giroan egon beharrik, eredu txarrak ez hartzeko.


Adinez helduak diren gurasoetatik, % 82a baino gehiago egunero drogaren bat kontsumitzen dute, batez ere tabakoa eta alkohola. Eta umeek hori ikusten

dute, eta drogekin bizitzera ohitu egiten dira. Hori ez gertatzeko, gurasoek drogaren kontsumoa pixka bat baxatu beharko lukete, umeekiko errespetu apur bat behintzat izateko, eta drogarik ez hartzeko esaten dutenean behintzat kasu pitin bat egiteko.


Askok dioten modura, umeek ez dute zertan gurasoak egiten dutena egin behar, eta horretan arrazoi oso handia dute, ume bakoitza bere kabuz erabakiak hartzeko gai da, baina beraien gurasoak txikia zenean zenbat eta droga gehiago kontsumitu ume hori nagusia egiten denean droga gehiago kontsumituko ditu.


Askotan hori gertatzeko arriskua dago, eta etengabe gurasoek behin eta berriro drogak ez kontsumitzeko esaten digute, eta droga gehien kontsumitzen dituztenak beraiek dira. Eta egia da nagusiei drogek umeei baino kalte gutxiago egiten dietela, baina drogak drogak dira eta guztioi kalte egiten diete modu batera edo bestera, gorputza eta burua kaltetuz.


Frogatuta dago, ume baten gurasoek drogazaleak izan badira, beraien umeak drogaren atzaparretan erortzeko arrisku gehiago dutela, bizitza osoan zehar beraien gurasoek drogak kontsumitzen ikusi dituztelako, nahiz eta beraien gurasoek behin eta berriro drogak txarrak direla eta ez kontsumitzeko esanez gero, umeek ez dute kasu egingo. Zerbait ez egiteko esaten dizutenean, eta beraiek behin eta berriro gauza hori etengabe egiten dutenean, umeek ez dute kasu askorik egiten eta drogaren kontsumoan kasu batzuetan hori gertatzen da.

SISTEMA INTERNAZIONALA (S.I)

1960.an Nazioarteko unitate sistema sortu zen, sistema metrikoaren bertsio berria sortu egin zuten. Unitate sistemarik hedatuena da gaur egun, bai merkataritzan eta bai zientzian. Sistema metrikoa, Frantziako Luis XIV-ek aukeratutako zientzialari talde batek sortu egin zuen.



Hauek dira sistema honen oinarrizko unitateak:

Magnitudea	Izena	Ikurra	Oharrak
Luzera	metro	m	Argiaren abiaduraren arabera definitzen da
Masa	Kilogramo	kg	Lege fisikoetan oinarrituriko definizioa bilatzen ari da
Denbora	segundo	s	Denbora atomikoaren arabera definitzen da
Korronte elektrikoaren intentsitatea	anpere	A	Eremu elektrikoaren arabera definitzen da
Tenperatura	kelvin	K
Sustantzia kantitatea	mol	mol	Ikus, gainera, Avogadroren zenbakia
Argi-intentsitatea	kandela	cd

Magnitude eratorrirak eta beraien unitatearen izenak:

Magnitude eratorriak	Unitatearen izena
Angelu laua	radian
Angelu solidoa	steradian
Frekuentzia edo Maiztasuna	hertz
Indarra	newton
Presioa	pascal
Energia, lana, bero kopurua	joule
Potentzia	watt
Karga elektrikoa, elektrizitate kopurua	coulomb
Potentzial elektrikoaren diferentzia, indar elektroeragilea	volt

•  Unitate eratorriak, oinarrizko unitateen biderketez, zatiketez eta berreketez sortutako unitateak dira.

 

• Segundo (s): -Denbora neurtzeko Nazioarteko Unitate Sistemako oinarrizko unitatea. -9 192 631 770 zesio. 133 atomoaren oinarrizko egoeran maila hiperfino bien arteko transizioari dagokion erradiazioaren periodoren iraupena da.
  
  

• Metroa (m): -Luzera neurtzeko Nazioarteko Unitate Sistemako oinarrizko unitatea. -Argiak segundo batean hutsean ibilitako bidearen luzera.- 39.37 hazbetez osatutako unitatea. 
  
  
• Kilogramoa (kg): Masa neurtzeko Nazioarteko Unitate Sistemako oinarrizko unitatea. 

ALBERT EINSTEIN

Albert Einstein Alemanian dagoen herri baten jaio zen. Herrialde hori Ulm izenarekin ezagutzen zen, eta 1879-ko martxoak 14-an jaio egin zen zeazki. Dena den 1896-an bere naziolitatea aldatu edin zuen, eta Alemana izateaz amaitu egin zuen. Beranduago suitzako nazionalitzatea egin zuen 1914-an. Eta beranduago 1940-an amerikako estatu batuetako nazionalitatea lortu zuen.


1903. urtean Mileva Maric-ekin eskandu egin  zen eta berarekin hiru ume izan zituen urte horietan, Bernhard Caesar Einstein eta Klaus Martin, fisikoak izan ziren, eta azkenik Evelyn  ume zurtza izan zen. 1914 bere emazteaz banatu egin zen, baina1919. urtean dibortzioa eskatu zuen. Bina urte batzuk beranduago bezte neska batekin eskondu egin zen.

Einstein eskolan ez zen oso ona izan, nahiz eta matematikan eta fisikan oso oso ona izan beste gai dezberdin batzuetan ez zen oso ona izan, ez ziolako inpotatzen.

Einstein 1955-eko apirilaren 17-an hil egin zen 76 urterekin zeatzago ezanda. Emorragia interna baten ondorioz hil egin zen.

EINSTEINEK ESATEN ZITUEN ESALDI BATZUK:

"Bi modutara bizi zaitezke: miraria ezertxo ere ez dela pentsatuz edota den-dena miraritzat hartuz".

"Bi gauza bakarrik dira infinituak: unibertsoa eta giza ergeltasuna. Lehenengoaren inguruan zalantzak ditut".

EINSTEINEK LORTU ZITUEN HAINBAT EKARPEN:

•  Real Academia Prusiana de Ciencias-en partaidetza hartu zuen. 
• 1921. urtean egin zuen bere lehen ekarpena kausa juduari
• Eta urte berdinean 1921-ean zientziazko nobel saria irabazi zuen
• Albert Einstein-ek bere kargu guztiak retzazatu zituen Berlinan 1933. urtean
• 1915.urtean grabitazio indarra eta erlatibitatearen teoria orokorrean sartu zen.
• kosmologia orokorra sortu zuen
• relatibidade teoria agian izan zen bere ekarpen esagunenetako bat
• baina bere azken lana  "la teoria del campo unificado" izan zen hau fisikaren gauza guztiak lotzen dituen teoria bat da.